Handhaving en werkwijze van de Inspectie SZW

Inleiding

Handhaving van de Arbeidsomstandighedenwet vindt voornamelijk plaats door ambtenaren van de Inspectie SZW. Daarom wordt in deze paragraaf nader ingegaan op de werkwijze van deze Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie). Naast de handhaving van de Arbowetgeving is de inspectie ook belast met de handhaving van enkele andere wetten op het gebied van de arbeidsbescherming. De meest belangrijke wetten zijn dan de Arbeidstijdenwet en de Wet arbeid vreemdelingen. Daarnaast is de Inspectie SZW ook nog voor bevoegd tot handhaven van enkele andere wetten, zoals de bestrijdingsmiddelenwet. Handhaving gebeurt op actieve wijze, door het uitvoeren van inspecties, en op reactieve wijze, naar aanleiding van de melding van ongevallen en klachten . In beide gevallen ligt de nadruk op het opsporen en opheffen van misstanden (hoge risico’s voor de veiligheid en de gezondheid van werknemers).

Taakstelling

De kern van de handhavende taakstelling van de Inspectie SZW ligt op het brede terrein van de arbeidsbescherming zoals de Arbeidsomstandighedenwet, de Arbeidstijdenwet en de Wet Arbeid Vreemdelingen. De inspectie richt zich daarbij in de eerste plaats op werkgevers, omdat deze grotendeels verantwoordelijk zijn voor de naleving van de wettelijke voorschriften in hun bedrijf of instelling. In sommige gevallen kan en zal ook tegen werknemers worden opgetreden. Aan de hand van projectmatige inspecties wordt gecontroleerd of werkgevers en werknemers zich aan de wettelijke voorschriften houden. Daarnaast worden onderzoeken verricht op basis van klachten van werknemers en verplichte meldingen (onder andere betreffende ernstige arbeidsongevallen en asbestsloop).

De Inspectie SZW richt zich op basis van risicoanalyses in de eerste plaats op de branches en bedrijven waar sprake is van hoge risico’s, misstanden of lage naleving van de wet. De inspectielast komt daarmee te liggen bij de branches en bedrijven die deze het meest nodig hebben.

Minder inspecties

Goed presterende bedrijven en instellingen worden door de Inspectie SZW ontzien. De beschikbare inspectiecapaciteit wordt vooral ingezet bij bedrijven en instellingen waar de gezondheids- en veiligheidsrisico’s hoog zijn en de naleving laag. Op basis van risicoanalyses zijn prioritaire sectoren geselecteerd waarbij dit uitgangspunt van toepassing is. Bedrijven uit deze sectoren worden via inspectieprojecten geïnspecteerd.

Bedrijven waar de Inspectie SZW op bezoek is geweest en waar geen overtredingen zijn geconstateerd en de zorg voor arbeidsomstandigheden op peil is, worden de eerstvolgende twee jaar na het laatste bezoek niet meer in het kader van een inspectieproject, gericht op naleving van de arbowetgeving, bezocht.

Ook de zogeheten “OHSAS 18001 gecertificeerde bedrijven” zullen niet meer worden bezocht in het kader van een inspectieproject van de Inspectie SZW, gericht op de naleving van de arbowetgeving (zie voor meer informatie OHSAS 18001).